Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 1 Index Previous Next
|
1
[स] एवम उक्तः स तेजस्वी शृङ्गी कॊपसमन्वितः मृतधारं गुरुं शरुत्वा पर्यतप्यत मन्युना 2 स तं कृशम अभिप्रेष्क्य सूनृतां वाचम उत्सृजन अपृच्छत कथं तातः स मे ऽदय मृतधारकः 3 [कृष] राज्ञा परिक्षिता तात मृगयां परिधावता अवसक्तः पितुस ते ऽदय मृतः सकन्धे भुजंगमः 4 [षृन्गी] किं मे पित्रा कृतं तस्य राज्ञॊ ऽनिष्टं दुरात्मनः बरूहि तवं कृश तत्त्वेन पश्य मे तपसॊ बलम 5 [क] स राजा मृगयां यातः परिक्षिद अभिमन्युजः ससार मृगम एकाकी विद्ध्वा बाणेन पत्रिणा 6 न चापश्यन मृगं राजा चरंस तस्मिन महावने पितरं ते स दृष्ट्वैव पप्रच्छानभिभाषिणम 7 तं सथाणुभूतं तिष्ठन्तं कषुत्पिपासा शरमातुरः पुनः पुनर मृगं नष्टं पप्रच्छ पितरं तव 8 स च मौन वरतॊपेतॊ नैव तं परत्यभाषत तस्य राजा धनुष्कॊट्या सर्पं सकन्धे समासृजत 9 शृङ्गिंस तव पिताद्यासौ तथैवास्ते यतव्रतः सॊ ऽपि राजा सवनगरं परतियातॊ गजाह्वयम 10 [स] शरुत्वैवम ऋषिपुत्रस तु दिवं सतब्ध्वेव विष्ठितः कॊपसंरक्त नयनः परज्वलन्न इव मन्युना 11 आविष्टः स तु कॊपेन शशाप नृपतिं तदा वार्य उपस्पृश्य तेजस्वी करॊधवेगबलात कृतः 12 [षृ] यॊ ऽसौ वृद्धस्य तातस्य तथा कृच्छ्रगतस्य च सकन्धे मृतम अवास्राक्षीत पन्नगं राजकिल्बिषी 13 तं पापम अतिसंक्रुद्धस तक्षकः पन्नगॊत्तमः आशीविषस तिग्मतेजा मद्वाक्यबलचॊदितः 14 सप्तरात्रादितॊ नेता यमस्य सदनं परति दविजानाम अवमन्तारं कुरूणाम अयशः करम 15 [स] इति शप्त्वा नृपं करुद्धः शृङ्गी पितरम अभ्ययात आसीनं गॊचरे तस्मिन वहन्तं शवपन्नगम 16 स तम आलक्ष्य पितरं शृङ्गी सखन्धगतेन वै शवेन भुजगेनासीद भूयः करॊधसमन्वितः 17 दुःखाच चाश्रूणि मुमुचे पितरं चेदम अब्रवीत शरुत्वेमां धर्षणां तात तव तेन दुरात्मना 18 राज्ञा परिक्षिता कॊपाद अशपं तम अहं नृपम यथार्हति स एवॊग्रं शापं कुरु कुलाधमः 19 सप्तमे ऽहनि तं पापं तक्षकः पन्नगॊत्तमः वैवस्वतस्य भवनं नेता परमदारुणम 20 तम अब्रवीत पिता बरह्मंस तथा कॊपसमन्वितम न मे परियं कृतं तात नैष धर्मस तपस्विनाम 21 वयं तस्य नरेन्द्रस्य विषये निवसामहे नयायतॊ रक्षितास तेन तस्य पापं न रॊचये 22 सर्वथा वर्तमानस्य राज्ञॊ हय अस्मद्विधैः सदा कषन्तव्यं पुत्र धर्मॊ हि हतॊ हन्ति न संशयः 23 यदि राजा न रक्षेत पीडा वै नः परा भवेत न शक्नुयाम चरितुं धर्मं पुत्र यथासुखम 24 रक्ष्यमाणा वयं तात राजभिः शास्त्रदृष्टिभिः चरामॊ विपुलं धर्मं तेषां चांशॊ ऽसति धर्मतः 25 परिक्षित तु विशेषेण यथास्य परपितामहः रक्षत्य अस्मान यथा राज्ञा रक्षितव्याः परजास तथा 26 तेनेह कषुधितेनाद्य शरान्तेन च तपस्विना अजानता वरतम इदं कृतम एतद असंशयम 27 तस्माद इदं तवया बाल्यात सहसा दुष्कृतं कृतम न हय अर्हति नृपः शापम अस्मत्तः पुत्र सर्वथा |
1
[s] evam uktaḥ sa tejasvī śṛṅgī kopasamanvitaḥ mṛtadhāraṃ guruṃ śrutvā paryatapyata manyunā 2 sa taṃ kṛśam abhipreṣkya sūnṛtāṃ vācam utsṛjan apṛcchata kathaṃ tātaḥ sa me 'dya mṛtadhārakaḥ 3 [kṛṣa] rājñā parikṣitā tāta mṛgayāṃ paridhāvatā avasaktaḥ pitus te 'dya mṛtaḥ skandhe bhujaṃgamaḥ 4 [ṣṛngī] kiṃ me pitrā kṛtaṃ tasya rājño 'niṣṭaṃ durātmanaḥ brūhi tvaṃ kṛśa tattvena paśya me tapaso balam 5 [k] sa rājā mṛgayāṃ yātaḥ parikṣid abhimanyujaḥ sasāra mṛgam ekākī viddhvā bāṇena patriṇā 6 na cāpaśyan mṛgaṃ rājā caraṃs tasmin mahāvane pitaraṃ te sa dṛṣṭvaiva papracchānabhibhāṣiṇam 7 taṃ sthāṇubhūtaṃ tiṣṭhantaṃ kṣutpipāsā śramāturaḥ punaḥ punar mṛgaṃ naṣṭaṃ papraccha pitaraṃ tava 8 sa ca mauna vratopeto naiva taṃ pratyabhāṣata tasya rājā dhanuṣkoṭyā sarpaṃ skandhe samāsṛjat 9 śṛṅgiṃs tava pitādyāsau tathaivāste yatavrataḥ so 'pi rājā svanagaraṃ pratiyāto gajāhvayam 10 [s] śrutvaivam ṛṣiputras tu divaṃ stabdhveva viṣṭhitaḥ kopasaṃrakta nayanaḥ prajvalann iva manyunā 11 āviṣṭaḥ sa tu kopena śaśāpa nṛpatiṃ tadā vāry upaspṛśya tejasvī krodhavegabalāt kṛtaḥ 12 [ṣṛ] yo 'sau vṛddhasya tātasya tathā kṛcchragatasya ca skandhe mṛtam avāsrākṣīt pannagaṃ rājakilbiṣī 13 taṃ pāpam atisaṃkruddhas takṣakaḥ pannagottamaḥ āśīviṣas tigmatejā madvākyabalacoditaḥ 14 saptarātrādito netā yamasya sadanaṃ prati dvijānām avamantāraṃ kurūṇām ayaśaḥ karam 15 [s] iti śaptvā nṛpaṃ kruddhaḥ śṛṅgī pitaram abhyayāt āsīnaṃ gocare tasmin vahantaṃ śavapannagam 16 sa tam ālakṣya pitaraṃ śṛṅgī skhandhagatena vai śavena bhujagenāsīd bhūyaḥ krodhasamanvitaḥ 17 duḥkhāc cāśrūṇi mumuce pitaraṃ cedam abravīt śrutvemāṃ dharṣaṇāṃ tāta tava tena durātmanā 18 rājñā parikṣitā kopād aśapaṃ tam ahaṃ nṛpam yathārhati sa evograṃ śāpaṃ kuru kulādhamaḥ 19 saptame 'hani taṃ pāpaṃ takṣakaḥ pannagottamaḥ vaivasvatasya bhavanaṃ netā paramadāruṇam 20 tam abravīt pitā brahmaṃs tathā kopasamanvitam na me priyaṃ kṛtaṃ tāta naiṣa dharmas tapasvinām 21 vayaṃ tasya narendrasya viṣaye nivasāmahe nyāyato rakṣitās tena tasya pāpaṃ na rocaye 22 sarvathā vartamānasya rājño hy asmadvidhaiḥ sadā kṣantavyaṃ putra dharmo hi hato hanti na saṃśayaḥ 23 yadi rājā na rakṣeta pīḍā vai naḥ parā bhavet na śaknuyāma carituṃ dharmaṃ putra yathāsukham 24 rakṣyamāṇā vayaṃ tāta rājabhiḥ śāstradṛṣṭibhiḥ carāmo vipulaṃ dharmaṃ teṣāṃ cāṃśo 'sti dharmataḥ 25 parikṣit tu viśeṣeṇa yathāsya prapitāmahaḥ rakṣaty asmān yathā rājñā rakṣitavyāḥ prajās tathā 26 teneha kṣudhitenādya śrāntena ca tapasvinā ajānatā vratam idaṃ kṛtam etad asaṃśayam 27 tasmād idaṃ tvayā bālyāt sahasā duṣkṛtaṃ kṛtam na hy arhati nṛpaḥ śāpam asmattaḥ putra sarvathā |