Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 3 Index Previous Next
|
1
[वै] सरॊषरागॊपहतेन वल्गुना; सराग नेत्रेण नतॊन्नत भरुवा मुखेन विस्फूर्य सुवीर राष्ट्रपं; ततॊ ऽबरवीत तं दरुपदात्मजा पुनः 2 यशस्विनस तीक्ष्णविषान महारथान; अधिक्षिपन मूढ न लज्जसे कथम महेन्द्रकल्पान निरतान सवकर्मसु; सथितान समूहेष्व अपि यक्षरक्षसाम 3 न किं चिद ईड्यं परवदन्ति पापं; वनेचरं वा गृहमेधिनं वा तपस्विनं संपरिपूर्ण विद्यं; भषन्ति हैवं शवनराः सुवीर 4 अहं तु मन्ये तव नास्ति कश चिद; एतादृशे कषत्रिय संनिवेशे यस तवाद्य पातालमुखे पतन्तं; पाणौ गृहीत्वा परतिसंहरेत 5 नागं परभिन्नं गिरिकूट कल्पम; उपत्यकां हैमवतीं चरन्तम दण्डीव यूथाद अपसेधसे तवं; यॊ जेतुम आशंससि धर्मराजम 6 बाल्यात परसुप्तस्य महाबलस्य; सिंहस्य पक्ष्माणि मुखाल लुनासि पदा समाहत्य पलायमानः; करुद्धं यदा दरक्ष्यसि भीमसेनम 7 महाबलं घॊरतरं परवृद्धं; जातं हरिं पर्वत कन्दरेषु परसुप्तम उग्रं परपदेन हन्सि; यः करुद्धम आसेत्स्यसि जिष्णुम उग्रम 8 कृष्णॊरगौ कीक्ष्ण विषौ दविजिह्वौ; मत्तः पदाक्रामसि पुच्छ देशे यः पाण्डवाभ्यां पुरुषॊत्तमाभ्यां; जघन्यजाभ्यां परयुयुत्ससे तवम 9 यथा च वेणुः कदली नलॊ वा; फलन्त्य अभावाय न भूतये ऽऽतमनः तथैव मां तैः परिरक्ष्यमाणम; आदास्यसे कर्कटकीव गर्भम 10 [जयद] जानामि कृष्णे विदितं ममैतद; यथाविधास ते नरदेव पुत्राः न तव एवम एतेन विभीषणेन; शक्या वयं तरासयितुं तवयाद्य 11 वयं पुनः सप्त दशेषु कृष्णे; कुलेषु सर्वे ऽनवमेषु जाताः षड्भ्यॊ गुणेभ्यॊ ऽभयधिका विहीनान; मन्यामह्ये दरौपदि पाण्टु पुत्रान 12 सा कषिप्रम आतिष्ठ गजं रथं वा; न वाक्यमात्रेण वयं हि शक्याः आशंस वा तवं कृपणं वदन्ती; सौवीरराजस्य पुनः परसादम 13 [दरौ] महाबला हिं तव इह दुर्बलेव; सौवीरराजस्य मताहम अस्मि याहं परमाथाद इह संप्रतीता; सौवीरराजं कृपणं वदेयम 14 यस्या हि कृष्णौ पदवीं चरेतां; समास्थिताव एकरथे सहायौ इन्द्रॊ ऽपि तां नापहरेत कथं चिन; मनुष्यमात्रः कृपणः कुतॊ ऽनयः 15 यदा किरीटी परवीर घाती; निघ्नन रथस्थॊ दविषतां मनांसि मदन्तरे तवद धवजिनीं परवेष्टा; कक्षं दहन्न अग्निर इवॊष्णगेषु 16 जनार्दनस्यानुगा वृष्णिवीरा; महेष्वासाः केकयाश चापि सर्वे एते हि सर्वे मम राजपुत्राः; परहृष्टरूपाः पदवीं चरेयुः 17 मौर्वी विसृष्टाः सतनयित्नुघॊषा; गाण्डीवमुक्तास तव अतिवेगवन्तः हस्तं समाहत्य धनंजयस्य; भीमाः शब्दं घॊरतरं नदन्ति 18 गाण्डीवमुक्तांश च महाशरौघान; पतंगसंघान इव शीघ्रवेगान सशङ्खघॊषः सतलत्र घॊषॊ; गाण्डीवधन्वा मुहुर उद्वमंश च यदा शरान अर्पयिता तवॊरसि; तदा मनस ते किम इवाभविष्यत 19 गदाहस्तं भीमम अभिद्रवन्तं; माद्रीपुत्रौ संपतन्तौ दिशश च अमर्षजं करॊधविषं वमन्तौ; दृष्ट्वा चिरं तापम उपैष्यसे ऽधम 20 यथा चाहं नातिचरे कथं चित; पतीन महार्हान मनसापि जातु तेनाद्य सत्येन वशीकृतं तवां; दरष्टास्मि पार्थैः परिकृष्यमाणम 21 न संभ्रमं गन्तुम अहं हि शक्ष्ये; तवया नृशंसेन विकृष्यमाणा समागताहं हि कुरुप्रवीरैः; पुनर वनं काम्यकम आगता च 22 [वै] सा तान अनुप्रेक्ष्य विशालनेत्रा; जिघृक्षमाणान अवभर्त्सयन्ती परॊवाच मा मां सपृशतेति भीता; धौम्यं पचुक्रॊश पुरॊहितं सा 23 जग्राह ताम उत्तरवस्त्रदेशे; जयद्रथस तं समवाक्षिपत सा तया समाक्षिप्त तनुः स पापः; पपात शाखीव निकृत्तमूलः 24 परगृह्यमाणा तु महाजवेन; मुहुर विनिःश्वस्य च राजपुत्री सा कृष्यमाणा रथम आरुरॊह; दौम्यस्य पादाव अभिवाद्य कृष्णा 25 [धौम्य] नेयं शक्या तवया नेतुम अविजित्य महारथान धर्मं कषत्रस्य पौराणम अवेक्षस्व जयद्रथ 26 कषुद्रं कृत्वा फलं पापं पराप्स्यसि तवम असंशयम आसाद्य पाण्डवान वीरान धर्मराज पुरॊगमान 27 [वै] इत्य उक्त्वा हरियमाणां तां राजपुत्रीं यशस्विनीम अन्वगच्छत तदा धौम्यः पदातिगणमध्यगः |
1
[vai] saroṣarāgopahatena valgunā; sarāga netreṇa natonnata bhruvā mukhena visphūrya suvīra rāṣṭrapaṃ; tato 'bravīt taṃ drupadātmajā punaḥ 2 yaśasvinas tīkṣṇaviṣān mahārathān; adhikṣipan mūḍha na lajjase katham mahendrakalpān niratān svakarmasu; sthitān samūheṣv api yakṣarakṣasām 3 na kiṃ cid īḍyaṃ pravadanti pāpaṃ; vanecaraṃ vā gṛhamedhinaṃ vā tapasvinaṃ saṃparipūrṇa vidyaṃ; bhaṣanti haivaṃ śvanarāḥ suvīra 4 ahaṃ tu manye tava nāsti kaś cid; etādṛśe kṣatriya saṃniveśe yas tvādya pātālamukhe patantaṃ; pāṇau gṛhītvā pratisaṃhareta 5 nāgaṃ prabhinnaṃ girikūṭa kalpam; upatyakāṃ haimavatīṃ carantam daṇḍīva yūthād apasedhase tvaṃ; yo jetum āśaṃsasi dharmarājam 6 bālyāt prasuptasya mahābalasya; siṃhasya pakṣmāṇi mukhāl lunāsi padā samāhatya palāyamānaḥ; kruddhaṃ yadā drakṣyasi bhīmasenam 7 mahābalaṃ ghorataraṃ pravṛddhaṃ; jātaṃ hariṃ parvata kandareṣu prasuptam ugraṃ prapadena hansi; yaḥ kruddham āsetsyasi jiṣṇum ugram 8 kṛṣṇoragau kīkṣṇa viṣau dvijihvau; mattaḥ padākrāmasi puccha deśe yaḥ pāṇḍavābhyāṃ puruṣottamābhyāṃ; jaghanyajābhyāṃ prayuyutsase tvam 9 yathā ca veṇuḥ kadalī nalo vā; phalanty abhāvāya na bhūtaye ''tmanaḥ tathaiva māṃ taiḥ parirakṣyamāṇam; ādāsyase karkaṭakīva garbham 10 [jayad] jānāmi kṛṣṇe viditaṃ mamaitad; yathāvidhās te naradeva putrāḥ na tv evam etena vibhīṣaṇena; śakyā vayaṃ trāsayituṃ tvayādya 11 vayaṃ punaḥ sapta daśeṣu kṛṣṇe; kuleṣu sarve 'navameṣu jātāḥ ṣaḍbhyo guṇebhyo 'bhyadhikā vihīnān; manyāmahye draupadi pāṇṭu putrān 12 sā kṣipram ātiṣṭha gajaṃ rathaṃ vā; na vākyamātreṇa vayaṃ hi śakyāḥ āśaṃsa vā tvaṃ kṛpaṇaṃ vadantī; sauvīrarājasya punaḥ prasādam 13 [drau] mahābalā hiṃ tv iha durbaleva; sauvīrarājasya matāham asmi yāhaṃ pramāthād iha saṃpratītā; sauvīrarājaṃ kṛpaṇaṃ vadeyam 14 yasyā hi kṛṣṇau padavīṃ caretāṃ; samāsthitāv ekarathe sahāyau indro 'pi tāṃ nāpaharet kathaṃ cin; manuṣyamātraḥ kṛpaṇaḥ kuto 'nyaḥ 15 yadā kirīṭī paravīra ghātī; nighnan rathastho dviṣatāṃ manāṃsi madantare tvad dhvajinīṃ praveṣṭā; kakṣaṃ dahann agnir ivoṣṇageṣu 16 janārdanasyānugā vṛṣṇivīrā; maheṣvāsāḥ kekayāś cāpi sarve ete hi sarve mama rājaputrāḥ; prahṛṣṭarūpāḥ padavīṃ careyuḥ 17 maurvī visṛṣṭāḥ stanayitnughoṣā; gāṇḍīvamuktās tv ativegavantaḥ hastaṃ samāhatya dhanaṃjayasya; bhīmāḥ śabdaṃ ghorataraṃ nadanti 18 gāṇḍīvamuktāṃś ca mahāśaraughān; pataṃgasaṃghān iva śīghravegān saśaṅkhaghoṣaḥ satalatra ghoṣo; gāṇḍīvadhanvā muhur udvamaṃś ca yadā śarān arpayitā tavorasi; tadā manas te kim ivābhaviṣyat 19 gadāhastaṃ bhīmam abhidravantaṃ; mādrīputrau saṃpatantau diśaś ca amarṣajaṃ krodhaviṣaṃ vamantau; dṛṣṭvā ciraṃ tāpam upaiṣyase 'dhama 20 yathā cāhaṃ nāticare kathaṃ cit; patīn mahārhān manasāpi jātu tenādya satyena vaśīkṛtaṃ tvāṃ; draṣṭāsmi pārthaiḥ parikṛṣyamāṇam 21 na saṃbhramaṃ gantum ahaṃ hi śakṣye; tvayā nṛśaṃsena vikṛṣyamāṇā samāgatāhaṃ hi kurupravīraiḥ; punar vanaṃ kāmyakam āgatā ca 22 [vai] sā tān anuprekṣya viśālanetrā; jighṛkṣamāṇān avabhartsayantī provāca mā māṃ spṛśateti bhītā; dhaumyaṃ pacukrośa purohitaṃ sā 23 jagrāha tām uttaravastradeśe; jayadrathas taṃ samavākṣipat sā tayā samākṣipta tanuḥ sa pāpaḥ; papāta śākhīva nikṛttamūlaḥ 24 pragṛhyamāṇā tu mahājavena; muhur viniḥśvasya ca rājaputrī sā kṛṣyamāṇā ratham āruroha; daumyasya pādāv abhivādya kṛṣṇā 25 [dhaumya] neyaṃ śakyā tvayā netum avijitya mahārathān dharmaṃ kṣatrasya paurāṇam avekṣasva jayadratha 26 kṣudraṃ kṛtvā phalaṃ pāpaṃ prāpsyasi tvam asaṃśayam āsādya pāṇḍavān vīrān dharmarāja purogamān 27 [vai] ity uktvā hriyamāṇāṃ tāṃ rājaputrīṃ yaśasvinīm anvagacchat tadā dhaumyaḥ padātigaṇamadhyagaḥ |