4. [84.] IV. QUOD SIMILITUDO ET ANALOGIA SIT INTER FORMATIONEM HOMINIS IN UTERO ET INTER EJUS REFORMATIONEM ET REGENERATIONEM EJUS.
Reformatio hominis prorsus similis est cum formatione ejus in utero, cum sola differentia quod homini reformando sit voluntas et intellectus, et quod illi in utero non voluntas et intellectus sit; sed usque haec differentia nihil facit quin simile et analogon sit. Dominus enim, cum hominem reformat ac regenerat, ducit voluntatem et intellectum ejus similiter; sed per datam ei voluntatem et per datum ei intellectum apparet sicut ipse homo se ducat, hoc est, a se velit et faciat, et a se cogitet et loquatur; sed usque novit ex Verbo et ex doctrina e Verbo, quod non ipse sed Dominus; proinde quod illud modo sit apparentia; et potest etiam scire quod apparentia illa sit propter receptionem et appropriationem; nam absque illa non datur reciprocum, ut amet Dominum sicut Dominus amat illum, nec ut amet proximum sicut a se, nec ut credat in Dominum sicut a se. Absque illo reciproco foret homo sicut automaton, cui Dominus non posset inesse; Dominus enim vult amari, quare dat homini id velle. Ex quo patet quod voluntas non sit hominis, nec intellectus, et quod hic et illa sint in se sicut in illo fuerunt in utero; quod nempe non fuerint (hominis), sed quod binae illae facultates datae sint homini, ut velit et cogitet ac faciat et loquatur sicut a se, sed usque sciat, intelligat et credat quod non ab ipso sint. Per hoc homo reformatur et regeneratur, et in voluntate accipit amorem et in intellectu Sapientiam, ex quibus etiam in utero formatus est. Per hoc quoque aperiuntur homini bini superiores gradus vitae ejus, qui, ut supra dictum est, fuerunt habitacula Domini in formatione ejus; et quoque infimus gradus, qui fuit inversus et reflexus, ut quoque supra dictum est, reformatur. Ex hac analogia et similitudine patet quod homo qui regeneratur quasi e novo concipiatur, formetur, nascatur, et educetur; et hoc ob finem ut fiat similitudo Domini quoad amorem, et imago Ipsius quoad sapientiam: et si credere velitis, homo etiam per id fit novus; non modo quod nova ei detur voluntas, et novus intellectus, sed etiam novum spiritui ejus corpus. Priora quidem non abolentur, sed removentur ut non appareant; ac nova per amorem et sapientiam, quae sunt Dominus, in regenerato sicut in utero formantur; nam qualis est voluntas et intellectus hominis, talis etiam est homo in omnibus et singulis; nam omnia et singula hominis, a capite ad calcem, sunt productiones, ut quoque supra confirmatum.